Nu de paniek bij alle CD&V-ers zwaar toeslaat, vond Hilde Crevits het nodig om in een tweet toe te lichten waar de CD&V precies voor staat. Voor een partij die voorbije decennia steeds heeft geregeerd – behalve in periode van de vermaledijde Guy Verhofstadt – is dat opvallend. Men zou toch denken na generaties christendemocraten, dat de mensen toch wel weten waar dit voor staan. Niet dus blijkbaar. Crevits moet toelichting geven.
Laten we eens kijken waar die CD&V dan wel precies voor staat, en op welke manier dat kan worden vergeleken met de nieuwe, jonge partij VRIJHEID. Eerst er even aan herinneren wat de CD&V eigenlijk is, want men zou bij zoveel toelichting dat wel eens uit het oog kunnen verliezen. CD&V is een politieke partij. Een partij die probeert de kiezer ervan te overtuigen om op de leden van die partij te stemmen om op die manier het beheer van de overheid te kunnen waarnemen. De CD&V wil dus deelnemen aan de macht die bij de overheid zit.
Maar Hilde Crevits maakt meteen duidelijk dat die overheid eigenlijk voor haar niet zo belangrijk is. Neen, de partij staat voor “verantwoordelijkheid opnemen voor elkaar”. Zij staat niet voor de “allesomvattende overheid”. Meteen een kritiek, zo kan men dat lezen, op onze overheid die te “allesomvattend” is. Opvallend, want het is precies de CD&V die al jarenlang deze overheid heeft meegeholpen “allesomvattend” te worden.
De boodschap naar buiten toe is dat de CD&V een partij is die aan de overheid wil deelnemen, met uw stem, maar eigenlijk niet voor die overheid is. Dat is zoals een nieuwe kandidaat CEO van Coca-Cola die het drankje niet door de strot krijgt. Maar eigenlijk is het erger. Het is de CEO die eigenlijk geen CEO wil zijn maar een leuk feestje wil bouwen tussen de mensen van het secretariaat. Dat geeft meteen de indruk dat de boodschap van Hilde Crevits misschien wel wat hypocriet zou kunnen zijn: eigenlijk staat de CD&V wel voor de “allesomvattende overheid”, maar dat wil ze zo niet zeggen. Zou het dat zijn? We gaan ervan uit dat Hilde eerlijk en oprecht is. En niet hypocriet. En dat is ze wellicht ook.
De aap komt inderdaad uit de mouw bij het tweede onderdeel. Niet helemaal. Men moet goed CD&V-gewijs tussen de regels kunnen lezen.Enerzijds – anderzijds. De CD&V staat niet voor het individu, en ook niet voor de alles omvattende overheid. De CD&V staat voor de verantwoordelijkheid opnemen en voor wat mensen kunnen betekenen voor elkaar. Op het eerste gezicht een mooi principe. De caritas als het ultieme doel van de CD&V. De overheid wordt vervangen door de caritas.
Het is te zeggen. Hilde vergeet er iets bij te zeggen dat de essentiële schakel vormt van wat de CD&V doet. Waar de CD&V werkelijk voor staat. Het privaat initiatief van de caritas moet natuurlijk betaald worden. En wie betaalt die “verantwoordelijkheid opnemen” dan? Wie betaalt “wat mensen kunnen betekenen voor elkaar”? Weljuist, de overheid. Die overheid moet niet allesomvattend zijn. Het volstaat dat de overheid een permanente bron van inkomsten is voor de caritasinstellingen. Dat is dus wat de CD&V doet: de macht nemen om de private caritasorganisaties te kunnen financieren. Dat moet heel breed worden gezien. Niet alleen de zorginstellingen maar het hele middenveld. “De CVP is een permanent sollicitatiegesprek”, zei Karel Anthonissen ooit. Altijd goed voor sterke oneliners, Karel.
Daarbij is het vermaledijd individu van geen belang. Het individu is daar om de caritas mee te organiseren. Hij moet opgaan in de samenleving van het goede en een schakel zijn die deze caritas in stand houdt. Hijzelf als individu is volstrekt onbelangrijk.
Dat is precies wat we in het coronabeleid hebben gezien. Het individu mocht letterlijk doodvallen als hij geen covid had en de ziekenhuizen niet kwam overbelasten. Het is niet de mens, het individu, dat centraal staat, maar de aard van de ziekte die hij heeft. Heeft hij een hartziekte? Tant pis. Val dood. Heeft hij corona, oeieoei!!! Alle alarmen gaan af. Hetzelfde gebrek aan aandacht voor de mens zelf, zien we ook bij de prijsstijgingen. Om de putten van de coronacrisis te delgen, en zo de toestroom naar de caritasinstellingen te verzekeren, is het goed dat er prijsstijgingen zijn. Zo wegen de overheidsschulden niet zo zwaar door. Er zullen immers meer inkomsten komen omdat alles duurder wordt. Dat er een toenemend aantal mensen is dat aan het eind van de maand niet meer rondkomt? On s’en fout.
VRIJHEID wil dat het individu terug belangrijk wordt. De samenleving is er voor de mensen, voor de “individuen”, en niet voor zichzelf. We leven actueel in een doel-middelverdraaiing waar de instellingen, regels en systemen doel op zich zijn geworden. De politici zijn de mens vergeten. Meer nog, ze vinden de mens niet belangrijk. Als de overheid iets doet, dan moet dat ten goede komen aan de mensen zelf. Niet de belangen van de caritasinstellingen in de brede zin van het woord.
VRIJHEID wil dat de mensen zichzelf kunnen zijn. Dat ze niet vervreemden van de politiek. Want de politiek behoort er te zijn voor hen. En niet voor de politici zelf. Nog zo’n doel-middelverdraaiing. De politiek is de wijze waarop de samenleving zich als een geheel organiseert. Bij uitstek zou de politiek er dus moeten zijn door de mensen en voor de mensen. VRIJHEID wil een overheid met minder betutteling. Laat de mensen gerust. Respecteer hen in hun eigenheid. Laat hen een rustig en stabiel leven waarin ze zichzelf kunnen zijn. Uiteraard mede in een verhouding tot andere mensen. Zonder daarin zichzelf te verliezen.
VRIJHEID wil ontvoogde individuen. Mensen die niet afhangen van zuilen, van instellingen, van systemen en van voorthollende technologie en globalisering. Pas als we die ontvoogding kunnen bereiken, en respect opbrengen voor de mensen, voor het individu, zal er plaats zijn om te technologie en de globalisering te laten hollen. Voor CD&V is dat niet belangrijk. Als de technologie en de globalisering de caritasinstellingen goed helpt – bijvoorbeeld met geld van Bill Gates – dan is dat al lang goed. Blijft de vraag overigens of we die globalisering niet op een andere manier moeten zien dan dat vandaag het geval is. Maar dat is een ander verhaal.
Op het eerste gezicht is het engagement waar Crevits voor staat een zegen voor de hulpbehoeftige. Maar het is de zegen van de vazal die brood krijgt uit de gulle hand van zijn meester. Die er in dit geval niet zelf voor moet betalen. Het is de paternalistische caritas waarbij de verbinding aan de zuil, aan de vakbond, aan het ziekenfonds en uiteindelijk ook aan de CD&V zelf, de cirkel in stand houdt. Met de steun van de vazal kan de CD&V de financieringskraan van zijn caritasinstelling openhouden, en vaart de vazal wel.
Of dat dan wel zo is, is nog maar de vraag. De financiële nood wordt gelenigd. De ziekte genezen. De werkloosheidssteun uitgekeerd. Maar dat volstaat niet. De vazal heeft recht op ontvoogding. Hij heeft er recht op het juk van zijn meester te overstijgen. De hulpbehoeftige heeft misschien kort nood aan een financiële steun, maar is er veel meer mee gebaat om na zijn val terug op te staan. Om zijn weg voort te zetten en zich gewaardeerd en gerespecteerd te voelen in zijn nieuwe opgang. De paradox van de caritasinstellingen is dat deze opgang eigenlijk tegen het belang van de instelling ingaat. Eens de vazal vrij, zou hij zich wel eens tegen de cirkel die de instelling voedt kunnen keren.
Tezelfdertijd creëert dit middenveld een afkeer van de politiek. Het middenveld staat er immers voor dat de overheid niet kan wat de caritasinstellingen wel kunnen. Dat is ook wat CD&V uitstraalt. CD&V voedt de antipolitiek door zelf constant mee de overheid in vraag te stellen. Een overheid die de CD&V zelf beheert. Opnieuw, van een paradox gesproken.
VRIJHEID stelt hiertegenover een overheid van ons allemaal voor. Een overheid die klein maar efficiënt moet zijn. Een overheid die er is om alles wat we samen willen doen, samen te doen. Niets meer en niets minder. Zeer bewust zal die overheid omgaan met de vraag wat wel en niet samen wordt gedaan. Zullen we bijvoorbeeld samen telefoons met elkaar laten bellen of brieven bestellen? Of houden we ons daar niet meer mee bezig. Gaan we samen beslissen of de mensen vlees mogen eten of niet? Of gaan we dat gewoon aan de mensen zelf overlaten. Een overheid die vaak genoeg “neen” zegt tegen zichzelf, en de mensen vrij laat.
Een overheid die eerbied heeft voor zij die uit de boot vallen en terug op weg geholpen moeten worden. Mensen hoeven niet met hun hand open te moeten staan. We spreken allemaal samen af wat we voor zij die hulp nodig hebben gaan doen. Dat is wat de mensen krijgen en waar ze op kunnen rekenen. Geen paternalisme. Geen gevoel van afhankelijkheid. Wel duidelijk een engagement van ons allen. De verantwoordelijkheid opnemen doen we samen. Met de hele samenleving. En niet met de zuilen. Het is de samenleving die betaalt. Het is dus ook de samenleving die geeft. Daarmee is die samenleving, is die overheid meteen terug van de mensen. De politiek wordt weer zinvol, want het zijn de mensen zelf die middels de politiek de caritas organiseren.
Laat ons dus komaf maken met de verzuiling en een kleine, efficiënte overheid maken. Van en voor de mensen, door de mensen. Niet van en voor de CD&V.
Auteur: Michael Verstraeten, partijvoorzitter VRIJHEID
